رازیانه (بادیان)

نحوه استفاده : به صورت خشک، دم کرده و جوشانده که در زیر به آن اشاره خواهد شد :
خواص : رازیانه FENNEL
نام علمی Foeniculum vulgare
گیاه شناسی
رازیانه گیاهی است معطر ، علفی و دوساله که ارتفاع آن تا 2 متر می رسد ساقه آن دارای شیارهای هم دریف و موازی می باشد برگهای آن نازک و نخی مانند شوید است گلهای رازیانه زرد و بصورت خوشه در انتهای ساقه ظاهر می شود . میوه رازیانه کوچک و بطول حدود 8 میلیمتر و عرض 3 میلیمتر بوده و دارای بوئی معطر و طعمی شیرین می باشد .
رازیانه درمناطق مدیترانه ای بخوبی رشد می کند و در ایران در مناطق شمالی کشور در دامنه های کوههای البرز بطور خورد می روید .
رازیانه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است . ریشه رازیانه گرمتر از بقیه قسمت های گیاه است .
1) رازیانه اثر زیاد کنده شیر را در زنان شیر ده دارد و بدین منظور می توان از دم کرده رازیانه استفاده کرد .
2 )اشتها آور و مقوی است .
3)نفخ و گاز معده رااز بین می بر د .
4)قاعده آور است .
5)برگهای رازیانه ادرار آور است .
6)جوشانده ریشه رازیانه ملین مسهل است .
7)روغن تخم رازیانه کرم روده را از بین میبرد .
8)حالت تهوع رابر طرف می کند .
9)برای برطرف کردن آُسم ، سرفه و تنگی نفس از دم کرده تخم رازیانه بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنید .
10)برای رفع اسهال رازیانه را با زیره سبز به نسبت مساوی دم کرده و به مریض بدهید .
11)میتوان از رازیانه داروی ضد نفخ بصورت زیر تهیه کرد :
5 گرم پودر انیسون و 5 گرم پودر زیره کرمان ، 5 گرم پودر تخم گشنیز و 5 گرم پودر رازیانه را با هم مخلوط کرده در یک لیتر آب جوش بریزید و آنرا بمدت 10 دقیقه دم کنید سپس آنرا صاف کرده و کم کم بنوشید .
12)رازیانه بعلت داشتن هورمون زنانه رشد دخترها را جلو می اندازد .
13)رازیانه مغز را فعال می کند .
14)ریشه رازیانه دارای کومارین Coumarin می باشد . چون این ماده رقیق کننده خون است بنابراین آنهایی که مبتلا به تصلب شرائین یا انسداد رگها هسند می توانند از جوشانده ریشه رازیانه استفاده کنند .
15)دردهای مفاصل را برطرف می کند .
16)اشتها را زیاد می کند .
17)برای از بین بردن درد آرتروز روغن رازیانه را در محل درد بمالید .
منبع : کتب طب سنتی
                                                                                       

شناسنامه

جعفری Umbelliferae	:تیره
Pimpinella anisum L.,Anisum vulgaris gaerth.	:نام لاتین
Anise	:نام انگلیسی
بادیان رومی	:نام فارسی
آنیوس،کمون حلو،نیوس	:نام عربی

شرح گیاه 

                     

گیاهی است علفی، یکساله دارای ریشه راست دوکی شکل و ساقه بی کرک و استوانه ای به ارتفاع 30 تا 50 سانتی متر است. برگهائی بر 3 نوع کاملاً متفاوت دارد بطوریکه انواع واقع در ساقه ، قلبی شکل، مدور با بریدگیهای دندانه دار ولی برگهای قسمت های وسط ساقه ، مرکب از 3 یا 5 برگچه نوک تیز و برگهای انتهایی ساقه، سه قسمتی و دارای تقسیمات باریک و کامل است. گلهای کوچک و سفید رنگ آن ، مجموعاً به صورت چتر مرکب مجتمع می گردد. پایه چتر اصلی آن فاقد انولوکر و یا بندرت داری 2-3 براکته ولی پایه چترهای فرعی، فاقد انولوسل (براکته های کوچک) است. هر گل آن دارای 5 کاسبرگ کوچک (گاهی فاقد کاسبرگ) 5 گلبرگ سفید بیضوی و 5 پرچم بلند تر از گلبرگهاست. میوه اش کوچک، بیضوی یا گلابی شکل، به طول 3 تا 4 سانتی متر، به عرض 5/1 تا2 میلی متر و به رنگ سبز مایل به خاکستری یا زرد مایل به سبز است. بر روی میوه آن 5 خط طولی مشخص دیده می شود. تارهای ریز و فراوانی نیز همه قسمتهای میوه آنرا فرا گرفته است. در برش عرضی میوه این گیاه به ترتیب از خارج به داخل ، قسمت های مختلف زیر در هر یک از دو مریکارپ مشاهده می شود. بشره نازک و ناهموار که سطح میوه را از خارج می پوشاند و پوشیده از تارهای غیر ترشحی کوتاه و یک سلولی با ظاهر مخروطی شکل است. در داخل قسمت متورم این تارها غالباً یک بلور کوچک اکسالات دیده می شود. در زیر بشره یک ردیف سلول مسطح و در زیر آن چند ردیف سلول چند وجهی پارانشیمی جای دارد که در محل برجستگی های سطح میوه ، دسته های چوب آبکش را فرا می گیرند. در ناحیه که در واقع میان بر میوه است حفره های ترشحی متعدد مشاهد می گردد.در زیر ناحیه اخیر درون بر میوه مرکب از یک لایه سلول مکعب شکل دیده می شود که در اطراف سلولهای پارانشیمی اندوخته دار قرار دارد.

نیاز اکولوژیکی 

                 

انیسون گیاهی است که در طول رویش به هوای گرم و آفتاب کافی نیاز دارد. بذر در دمای 4 تا 5 درجه سانتی گراد جوانه می زند ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی 20 تا 25 درجه سانتی گراد است. این گیاه به سرما حساس نیست به طوریکه دمای (7-) درجه سانتی گراد را بدون هیچ آسیبی تحمل می کند. بذر برای رویش به مقدار زیادی رطوبت نیاز دارد (130 تا 140 درصد وزن بذر) انیسون از بدو ساقه دهی تا آغاز گلدهی به مقادیر مناسبی آب نیاز دارد. گیاهان در مرحله تشکیل میوه به هوای گرم و رطوبت کمتری نیاز دارند. به منظور بهبود رشد و نمو و افزایش عملکرد به خاک مناسب، مواد غذایی و آب کافی نیازمندند. خاکهای چرنوزیوم خاکهای بسیار مناسبی برای تولید این گیاه است خاکهای سبک شنی و تهی از مواد غذایی و همچنین خاکهای سنگین رسی برای کشت گیاه مناسب نیست. PH خاک برای انیسون بین 5/6 تا 2/7 (تقریباً خنثی) مناسب است.

آماده سازی خاک

فصل پائیز شخم مناسبی به عمق 25 تا 30 سانتی متر ضرورت دارد. سپس 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار ازت، 60 تا 90 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس باید به زمین اضافه نمود. وجود سله برای رویش بذر انیسون مناسب نیست زیرا سبب نا هماهنگی در جوانه زنی آنها می شود. اواخر اسفند با دیسک سله های و کلوخه ها را باید شکست و زمین را تسطیح کرد. چون بذرهای اینسون کوچک هستند. خاک باید سطحی نرم و متراکم داشته باشد تا استقرار بذرها بخوبی انجام گیرد. از این رو قبل از کاشت انجام غلتک سبک ضروری است.پس از کاشت بذر نیز انجام غلتک مناسب به منظور تماس بذر با خاک جهت تسریع در جذب و هماهنگی در رویش بذر ضرورت دارد.

تاریخ و فواصل کاشت

کاشت انیسون در زمان مناسب نقش مهمی در افزایش عملکرد بذر دارد. زمان مناسب برای کاشت بذر هنگامی است که دمای خاک در عمق سه تا پنج سانتی متری به هفت تا هشت درجه سانتی گراد برسد. اوایل بهار (اواخر اسفند، اوایل فروردین) نه تنهای دمای خاک مطلوب است بلکه از مقادیر مناسبی رطوبت نیز برخوردار است. بذرها در ردیف هایی به فاصله 25 تا 30 سانتی متر باید کشت شوند.عمق بذر دو تا سه سانتی متر مناسب است و در هر متر طول ردیف 50 تا 60 بوته باید رشد کند. مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین 15 تا 20 کیلوگرم است. انیسون به بستر مناسب و عاری از علف هرز نیاز دارد. کاربرد صحیح تناوب کشت بطور بارزی سبب کاهش علف های هرز می شود. گیاهانی را برای تناوب با اینسون باید انتخاب نمود که سبب گسترش علفهای هرز نشوند و از دوره رویشی کوتاهی نیز برخوردار باشند. غلات و سبزیجات ، گیاهان مناسبی برای تناوب کشت با انیسون هستند.

کاشت

بدلیل آنکه بذرهای انیسون از قوه رویشی مناسبی برخوردارند، کشت مستقیم در زمین اصلی نتایج مطلوبی دارد. کشت گیاه به صورت ردیفی و با استفاده از ردیف کار انجام میگیرد.برای کاشت از بذرهایی باید استفاده شود که وزن هر دانه آن چهار تا پنج گرم باشد. زیرا عملکرد محصول افزایش می یابد. پس از کاشت انجام غلتک مناسب و آبیاری کافی سبب یکنواختی در رویشی بذرها می شود. تذکر : اخیراً در کشت تجارتی انیسون را بخاطر بازدهی خوب همراه هویج و به صورت کشت مخلوط کارند برای اینکار هویج های دیررس (دو سوم انیسون یک سوم هویج) مناسبند.

داشت

کنترل علف های هرز قبل از کاشت ضرورت دارد از این رو قبل از کاشت برای مبارزه با علف های هرز از علف کش مرکازین (Merkazin) به مقدار 5 تا 5/5 کیلوگرم در هکتار یا از علف کش مالوران (Maloran) به مقدار 5/3 تا 4 کیلوگرم به صورت محلول پاشی می توان استفاده نمود.پس از رویش گیاه نیز می توان از علف کش آفالون به مقدار 2 تا 5/2 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. زمان مناسب برای استفاده از این علف کش هنگامی است که ارتفاع بوته ها بین 10 تا 15 سانتی متر باشد. در مرحله ساقه دهی افزودن 20 کیلوگرم در هکتار به صورت سرک نقش عمده ای در افزایش عملکرد بذر خواهد داشت.از بیماریهای قارچی گیاه انیسون لکه برگی می باشد آبیاری و خاک نامناسب نقش عمده ای در گسترش این بیماری دارد.

برداشت

میوه های گیاه انیسون به طور همزمان نمی رسند ابتدا بذرهای نواحی میانی چترهای اصلی و سپس بذرهای قسمتهای دیگر می رسند. بدین جهت تأخیر در برداشت محصول سبب کاهش عملکرد می شود.محصول را می توان در یک یا دو مرحله برداشت نمود. برداشت در یک مرحله : برداشت یک مرحله هنگامی است که میوه ها رسیده و رطوبت آنها نیز پائین باشد. هنگام رسیدن میوه ها برگها بتدریج خشک می شوند. برداشت در دو مرحله : برداشت دو مرحله ای هنگامی آغاز می شود که بیش از 30 درصد میوه ها رسیده باشند. در مرحله اول ابتدا گیاهان را از فاصله 10 تا 12 سانتی متری سطح زمین برداشت می کنند. پس از 4 تا 6 روز که گیاهان روی زمین ماندند و از رطوبت آنها کاسته شد به برداشت محصول نهائی اقدام می کنند. از روش برداشت محصول در دو مرحله کمتر استفاده میشود زیرا ممکن است تحت تأثیر عوامل نامساعد جوی (بارندگی) قرار گیرند. بذرهای برداشت شده را بسرعت خشک می کنند دمای مناسب برای خشک کردن میوه های انیسون 40 درجه سانتی گراد است مقدار رطوبت مجاز پس از خشک شدن 10 تا 11 درصد می باشد. عملکرد میوه بین 4/0 تا 1 تن در هکتار می باشد.

دامنه انتشار

نواحی شمال غربی (تبریز) نواحی جنوب غربی (شهبازان) در ارتفاعات 500 متری (فلورایران) کردستان

                  

 نام علمی                   Foenicalum volgare miller subsp . volgare 

    نام تیره                    Apiaceae

    نام فارسی            بادیان سبز -  رازیانه - راجومه - رزنه - شیرین بادیان

 

   نام محلی             شیرین بادیان - رازیانه - بادیان

                                                                                                       

ریخت شناسی

شیرین بیان گیاه بومی ناطق مدیترانه است و در ایران در اکثر نقاط کشور می روید . شیرین بیان گیاهی است چند ساله و دارای ساقه ای بطول یک متر که در نواحی معتدل تا ارتفاع دو متر می رسد . برگهای آن مرکب از تعدادی برگچه های فدر و سبزرنگ می باشد . گلهای آن برنگ بنفش ، سفید . زرد است  میوه آن مانند نیام و محتوی 5 تا 6 دانه می باشد .

ریشه شیرین بیان بطور خیلی عمیق در زمین فرو می رود . پوست ریشه قهوه ای سیر وس یاه است . مغز ریشه زرد رنگ بوده و طعم آن بسته بانواع مختلف تغییر می کند . مثلا شیرین بیان اسپانیا طعم ملایم درد در حالیکه شیرین بیان یونان دارای طعم تلخ است .

 

ترکیبات شیمیایی

ریشه شیرین بیان دارای گلوکز ،‌ساکاروز ، آسپاراژین ، مواد آلبومیدی ،‌رزین و کمی اسانس میباشد . ماده اصلی که باعث شیرینی این گیاه است گلیسیرین خوانده می شود . در شیرین بیان ماده ای بنام لکوریتی جننی چالکون وجود دارد که خاصیت دفع اسپاسم عضلات را دراست .

 خواص دارویی

شیرین بیان را بصورت قطعات کوچک به قطر 0/5 سانتیمتر و طول 1/5 سانتیمتر بفروش می رسانند .

1)مهمترین خاصیت شرین بیان که جدیدا کشف شده است و در آلمان و اروپا و آمریکا استفاده می شود درمان کننده زخم معده و سرطان معده است برای این منظور شربت شیرین بیان را تهیه کرده و هر روز به مقدر یک قاشق غذا خوری قبل از غذا به مریض بدهید و اگر این عمل را تا 4 ماه تکرار کنید شخص معالجه خواهد شد .

2)برای تقویت عمومی بدن مفید است

3)خوردن آن از پیری جلوگیری می کند

4)برای نرم کردن سینه موثر است

5)زخم ها و تاول های پوست را با چای شیرین بیان شستشو دهید تا زود خوب شود .

6)ملین است و معمولا آنرا با گیاهان دیگر مخلوط می کنند که انقباضات را کم می کند

7) عرق آور است .

8)برای برطرف کردن زخم و التهاب دهان ریشه شیرین بیان را بمکید .

9)سرفه را برطرف می کند

10)ورم معده را برطرف می کند

11)تنگی نفس را تسکین می دهد

12)برای درمان سوء هاضمه مفید است

13)برای از بین بردن نفخ شکم مفید است

14)چشم را تقویت کرده و رفع سردرد می کند برای این منظو از فرمول زیراستفاده کنید :

2 گرم ریشه شیرین بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط کنید سپس آنرا در آب خیس کرده و هر روز بخورید.

15)برای درمان موخوره چای شیرین بیان را به سر بمالید .

16)برای رفع بوی بد زیر بغل و پا از برگ های شیرین بیان پماد درست کرده و در این قسمت ها بگذارید .

 

طرز استفاده

 

  دم کرده شیرین بیان : مقدر 50گرم ریشه بدون پوست شیرین بیان را آسیاب کرده و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت 10 دقیقه دم بکشد .

جوشانده شیرین بیان : 20 گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در 100 گرم آب ریخته و آنقدر بجوشانید که دو سوم آن باقی بماند .

شربت شیرین بیان : ریشه شیرین بیان بدونپ وست را آسیاب کرده و با آب مخلوط کرده و آنقدر بجوشانید تا غلیظ شود

تکه های شیرین بیان : مانند آب نبات می توانید در دهان گذاشته و بمکید .

 

مضرات

استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال مضر است و اگر می خواهید از شیرین بیان برای برطرف کردن بیماری و برای مدت طولانی استفاده کنید بهتر است آنرا با کتیرا بخورید

محل رویش

 

حومه امامقلی - امام باد و قدمگاه - کوههای شاه جهان