درمان سؤ هاضمه با گیاهان دارویی

درمان سؤ هاضمه با گیاهان دارویی و داروهای گیاهی

شرایط زندگی ماشینی در سال های اخیر باعث گسترش تعدادی از بیماری ها از جمله سؤ هاضمه شده است . نوع تغذیه ، نوع کار و فعالیت ، کمی استراحت ، کمی تحرک و مشکلات روحی و روانی از عوامل بسیار مؤثر در ایجاد سؤهاضمه هستند .

سؤ هاضمه به صورت دل درد ، نفخ ، اسپاسم ، ترشح کردن معده ، اسهال ، یبوست و یا بد هضم شدن غذا در افراد ظاهر می شود . متأسفانه شمار افراد مبتلا به سؤ هاضمه بسیار زیاد بوده و روز به روز به تعداد آن ها اضافه می شود و در صورتی که این افراد بخواهند جهت درمان خود از دارو استفاده کنند عوارض مصرف داروهای شیمیایی باعث نگرانی آن ها خواهد بود .

خوش بختانه برای اکثر مشکلات سؤ هاضمه داروهای گیاهی بسیار خوبی وجود دارند که ضمن اثرات مفید به علت عدم عوارض جانبی می توان آن ها را سالیان دراز مصرف کرد .

قبل از توضیح چند نمونه از گیاهان مورد مصرف در سؤ هاضمه ، عواملی که می توانند در جلوگیری از سؤ هاضمه بسیار مؤثر باشند یادآوری می شود .

تغذیه :رعایت رژیم غذایی مناسب حاوی مواد متنوع پروتئینی ، چربی ، کربوهیدرات ، میوه و سبزیجات تازه بسیار ضروری است . وجود الیاف گیاهی که بیش تر از طریق خوردن میوه و سبزیجات به بدن می رسد در هضم ، جذب و دفع مواد غذایی بسیار مهم است . سبوس گندم در نان های سبوس نگرفته از مهم ترین منابع الیاف گیاهی است . عدم تنوع مواد غذایی به خصوص در طولانی مدت باعث به هم خوردن وضعیت هضم ، جذب و دفع می شود و انواع عوارض سؤ هاضمه را ایجاد می کند . نکته ی مهم در تغذیه خوب تنوع و میزان مصرف غذایی است که باید به طور مرتب مصرف شود . مصرف فیبرهای گیاهی که از طریق میوه و سبزیجات به بدن می رسند نه تنها در جلوگیری از سؤ هاضمه نقش دارند بلکه پس از ورود به بدن با جذب آب حجیم شده و باعث سهولت دفع مدفوع می شوند و از توقف طولانی مواد در روده ی بزرگ و در نتیجه از جذب بیش از اندازه ی چربی ، کلسترول جلوگیری می کنند ، همین طور در جذب و دفع مواد تعادل برقرار می سازند و در نتیجه بسیاری از مشکلات و از جمله چاقی کاهش می یابد . هم چنین فیبرهای گیاهی می توانند با این عمل ازیبوست که خود عامل مشکلات متعددی است جلوگیری کنند .

تحرک :تحرک و ورزش از عوامل بسیار مهم برای سلامتی انسان به خصوص در جلوگیری از سؤ هاضمه است . تحرک و ورزش باید به طور منظم انجام شود و پیوسته تداوم داشته باشد . نداشتن تحرک در ایجاد پیوست دخالت دارد . جالب است که بدانید ، امسال شعار سازمان جهانی بهداشت : " تحرک رمز سلامتی" است . تحرک و ورزش در کاهش قند خون ، فشار خون ، چربی و کلسترول افرادی که از این عوامل رنج می برند تأثیر خوبی دارد .

عوامل روحی ، روانی: با توجه به این که وظیفه ی همه ی اعضای بدن ، تحت تأثیر فرمان های اعصاب است ، استرس ، دلهره ، تشویش ، نوع کار و خلاصه عوامل اطراف زندگی شخص می توانند از طریق مختل کردن کار معده و روده ، عمل هضم و جذب و دفع را مختل کرده و مشکلات مربوط به سؤ هاضمه را ایجاد کند ، لذا باید از عوامل استرس زا دوری کرد و کوشید تا آرامش حفظ شود . هم چنین استراحت و خواب از عواملی هستند که به آرامش کمک کرده و در سلامت انسان دخالت مستقیم دارند .

عوامل ذکر شده جهت سلامتی و به خصوص جلوگیری از سؤ هاضمه در درجه ی اول اهمیت قرار دارند ولی در صورتی که با توجه به رعایت آن ها ، باز هم عوارض سؤهاضمه وجود داشته باشند می توان از داروهای گیاهی در بسیاری از موارد کمک گرفت .

دارو درمانی : از گذشته های دور گیاهان اسانس دار جهت تهیه ی ادویه جات به عنوان افزودنی به غذاها ، از اهمیت خاصی برخوردار بوده است . مطالعات جدید نشان می دهد که ادویه جات ( مخلوط گیاهان اسانس دار ) مانند داروها ، در سلامتی و تنظیم بسیاری از اعمال بدن مانند تحریک برای هضم ، جذب و یا دفع ، یا تقویت معده و اشتهاآوری تأثیر بسزایی دارند . امروزه بیش از بیست اثر فیزیولوژیک و فارماکولوژیک از اسانس ها به اثبات رسیده است . مهم ترین این آثار عبارت اند از اثرات ضد نفخ ، ضد درد ، ضد اسپاسم ، ضد میکروب ، ضد قارچ ، محرک ، ضد انگل و موارد دیگر .

هم چنین آروماتراپی ( AROMATHERAPY ) یا رایحه درمانی که برای تسکین و یا درمان بیماری ها از قدیم مورد استفاده بوده در سال های اخیر دوباره مورد توجه و کاربرد قرار گرفته است . یکی از کاربردهای رایحه درمانی ، در دفع مشکلات سوء هاضمه است .

گیاهانی از جمله نعنا، گشنیز، بادرنجبویه ، زیره ،رازیانه ، شوید ، جعفری از سبزی های خوراکی مشهوری هستند که سالیان دراز به عنوان گیاهان دارویی ضد درد ، ضد نفخ ، ضد اسپاسم ، اشتها آور، مقوی معده ومحرک مورد استفاده قرارگرفته اند درسال های اخیر واز زمان انقلاب صنعتی دراروپا به بعد ، این گیاهان به صورت فرآورده های دارویی به بازار عرضه شده اند . درادامه ی مقاله به سه نمونه از این گیاهان که بیش تر در فرآورده های دارویی مصرف می شوند اشاره می شوند .

نعنا : گیاهی است علفی که به نام MENTHA درجهان مشهور است . از این گیاه بیش از 30 گونه درجهان وجود دارد که اکثر آن ها به عنوان سبزی خوراکی مصرف دارند . باوجودی که همه نعنا را می شناسند ولی اطلاعات علمی افراد درباره ی آن بسیار کم است . باید دانست که از بین همه ی گونه های نعنا فقط چند گونه از نظردارویی نعنا که بیش تر از همه درصنعت دارسازی مورد مصرف است MENTHA PIPERITA و MENTHA SPICATA هستند اولی به نام PEPPEMINT و دومی به نام SPERMINT مشهور است . گیاه نعنا از خانواده ی LABIATAE (نعنا ) است . اسانس گونه های دارویی نعنا به علت داشتن ترکیباتی از جمله CARVONE وMENTHOL یکی ازپرمصرف ترین اسانس ها است .هم چنین در بین اسانس های مورد مصرف درمحصولات بهداشتی به خصوص درخمیردندان ها دارای مقام اول است .به طور کلی نعنا واسانس آن دارای خواص ضددرد ، ضد نفخ ، ضد اسپاسم ، محرک معده ، اشتها آور ، خوش بو کننده وضد میکروب است . درسال های اخیر گذشته از داروهای خوارکی نعنا داروهای موضعی از آن تهیه شده است که جهت دردهای سطحی دست ، پا ، کمر دردهای ماهیچه ای مصرف می شود . محصولات دیگر اسانس نعنا به عنوان ضد احتقان بینی درسرما خوردگی ها ست که باعث بازشدن بینی و راحت نفس کشیدن می شود .

گشنیز : گیاهی است که بانام علمی CORIANDER SATIVUM از خانواده ی جعفری . قسمت مورد استفاده ی آن برگ ومیوه های آن است . برگ گشنیز ، بیش تر به حالت تازه ، یکی ازپرمصرف ترین سبزیجات است . میوه ی گشنیز یکی از مهم ترین منابع اسانس درصنایع داروسازی وآرایشی بهداشتی است . این میوه دارای اثر ضددرد ، ضد نفخ ، ضد اسپاسم ، مقوی معده ، اشتها آوروضد میکروب است . باتوجه به این که دراسانس میوه ی گشنیز ترکیبات خوشبویی از جمله LINALOOL (لینالول ) وجود دارند ، از آن درصنایع آرایشی ، درتهیه ی مواد معطر به وفور استفاده می شود .

بادرنجبویه : گیاهی است بوته ای به نام علمی MELLISA OFFICNALIS که به نام ملیس ( MELLIS) درجهان مشهور است . این گیاه که به طورتقریبی شباهتی به نعنا دارد از همان خانواده ی نعنا (LABIATAE) است . قسمت مورد استفاده ی آن ، برگ ها وشاخه های گلدار آن است . این گیاه دارای اثرات خوب ضددرد ، ضد نفخ واسپاسم ،آرام بخش وتاحدی خواب آور است . بادرنجبویه به علت دارا بودن اسانس دارای بوی مطبوعی است ویکی از پرمصرف ترین گیاهان دارویی است .

باوجودی که می توان از هرکدام از گیاهان فوق به طور جداگانه استفاده کرد ولی اکثر کارخانجات ترجیح می دهند که برای اثرات سریع تر وقوی تر از فرمولاسیون دویاسه گیاه با هم استفاده کنند . یکی از داروهایی که از فرمولاسیون مخلوط سه گیاه فوق تهیه شده است قطره ی کارمنیت ( CARMINT ) است که از عصاره ی برگ نعنا و بادرنجبویه و میوه های گشنیز فرموله شده است . این قطره به علت دارا بودن سه عصاره و اسانس گیاهان مربوط به خود ، دارای اثر ایده آل ضد درد ، ضد نفخ و ضد اسپاسم است . با توجه به خوراکی بودن گیاهان به کار برده شده ، این قطره می تواند برای تمام افراد از نوزادان گرفته تا افراد مسن مورد استفاده قرارگیرد . فقط میزان مصرف در هر مورد متفاوت بوده و طبق راهنمای داروست . قطره کارمینت با هیچ دارو و غذایی دارای تداخل نبوده و می توان آن را در هر شرایط سنی و جنسی ای مصرف کرد . با توجه به بی ضرری آن ، در صورت احتیاج می توان در روز چند مرتبه از آن در موارد نفخ ، درد و اسپاسم استفاده کرد . هم چنین می توان در صورت سؤ هاضمه ی دائمی آن را سالیان دراز مصرف کرد . برای راهنمایی بیش تر مصرف کنندگان ، باید گفت ، هستند افرادی که به طور مداوم با خوردن هر وعده غذا ، معده ی آن ها ناراحت شده و احساس سنگینی ، درد ، نفخ ، و یا اسپاسم می کنند که در این صورت باید قطره ی کارمینت را با هر وعده ی غذا و با شروع غذا خوردن استفاده کنند . افراد دیگری هستند که نمی دانند چه موقع احساس ناراحتی خواهند کرد و گاهی دچار نفخ ، درد و اسپاسم می شوند ، در این مورد هر گاه احساس ناراحتی پیش آید می توان از قطره کارمینت استفاده کرد که در این صورت پس از 15 تا 20 دقیقه اثر دارو کامل شده و فرد احساس راحتی می کند . در حقیقت کارمینت دارای دو نوع اثر سریع و مدت دار است . اثر سریع آن پس از حداکثر بیست دقیقه ظاهر می شود و نفخ و دل درد را از بین می برد و اثر دوم آن که غیر سریع است تا چند ساعت و یا یک روز دوام داشته و اثر ضد دردی را در کل بدن اعمال می کند . کارمینت هم چنین دارای اثر ایده آلی در مشکلات قبل و حین قاعدگی ( دل درد و نفخ ) بوده و به علت داشتن بادرنجبویه در این گونه موارد دارای اثر آرام بخش است . یک تحقیق کلینیکی دانشگاهی نشان داده است که قطره ی کارمینت نفخ زنان تازه سزارین شده را در عرض بیست دقیقه مهار کرده و باعث آرامش آن ها شده است . نکته ی بسیار با اهمیتی که مورد سؤال بسیاری از افراد است این که آیا می توان به جای نعنا و یا داروهای موجود ، از عرق نعنا یا عرقیات طبی دیگر برای رفع سؤ هاضمه از جمله نفخ و درد استفاده کرد . باید اضافه کرد در صورتی که عرق نعنا در شرایط استریل تهیه شده باشد و دارای آلودگی میکروبی و قارچی نبوده و غلظت اسانس موجود در آن کافی باشد مصرف آن بلامانع است ، در مواردی عرقیات موجود در بازار پس از مدتی نگه داری آثار کپک و کدر شدن و رسوب در آن ها دیده می شود که نشانه ی آلودگی آن هاست . به طور اساسی محصولات دارویی مایع مانند قطره و شربت ها از نظر آلودگی بسیار حساس هستند به همین دلیل فرآورده هایی که توسط کارخانجات داروسازی تهیه می شوند استریل بوده و دارای آلودگی یا قارچی نیستند . بنابراین برای اطمینان باید از داروهای ساخته شده توسط کارخانجات داروسازی استفاده کرد و این مسئله به خصوص برای کودکان بسیار اهمیت دارد مگر آن که از استریل بودن عرقیات طبی مطمئن باشیم .

کمکهای اولیه با گیاهان دارویی

ما در یک فوریت پزشکی در خانه بیشتر از آنکه به داروهای گیاهی فکر کنیم به سراغ ضد عفونی کننده ها و مسکن های رایج میرویم. اما گیاهان را هنوز هم میتوان جانشینی موثر برای بسیاری از داروهای بدون نسخه موجود دانست و در مواردی شاید دسترسی به آنها بسیار ساده تر از دسترسی به جعبه کمکهای اولیه استاندارد باشد. مثلا در یک منطقه روستایی،برای استفاده در منزل،فراورده های تجارتی را میتوان جانشین گیاه تازه نمود.

داروی خریدنی: داروهای گیاهی را میتوان در اشکال گوناگون،شامل کرم،عصاره روغنی وکپسول،بصورت آماده خریداری کرد.در زیر تعدادی از مفید ترین گیاهان دارویی برای نگهداری در جعبه کمکهای اولیه در منزل معرفی شده اند.

داروهای نجات بخش: داروهای حاصل از گل گنذم یا قنطوریون اثر زیادی بر احساسات و عواطف دارند.این دارو که به شکل کرم هم موجود میباشد،برای شوک ها و ناراحتی های عصبی مفید است.

کرم گل داوودی: اغلب آنرا بعنوان همیشه بهار میفروشند،یک ضد عفونی کننده و ضد قارچ است،برای انواع خراشیدگیها و بریدگیها مفید است.

پماد گوش خر: این پماد با  افزایش دادن رشد سلولها  سرعت ترمیم زخم را بیشتر میکند: تنها در زخمهای تمیز بکار ببرید چون سرعت ترمیم پوست ممکن است باعث باقی ماندن کثافات در زخم شود.
 

کرم حشیشه القزاز: یک داروی با ارزش که برای بیرون کشیدن تراشه چوب و نیش حشرات حشرات و کورک یا برای سوختگی و تاول بکار میرود.

کرم آرنیکا: موثر برای کوفتگی و کشیدگی عضلات . در پوست مجروح بکار نبرید چون ممکن است تحریک کننده باشد.

قرصهای آرنیکا: برای شوکها یا حوادث خانگی لازم است،یکی از این قرصهای همئوپاتیک را میتوان تا هنگام ایجاد احساس آرامش ، هر 30 دقیقه  یک بار مصرف کرد.

روغن اسطوخودوس: 2-3 قطره ی آنرا به یک قاشق چایخوری روغن حامل اضافه کنید و انتهای گردن و شقیقه ها را ، با بروز اولین نشانه های سزدزد یا میگرن ،ماساژ دهید.از همین مخلوط برای درمان سوختگی،تاول و آفتاب سوختگی استفاده کنید.

روغن درخت چای: فوق العاده ضد عفونی کننده و ضد قارچ برای بریدگیها و خراشها و نیز زگیل و تبخال.

کپسول مغربی: درمان کننده مناسب حالت خماری است با مقدار دوز بالا (دو تا سه گرم) در صبح مصرف شود تا به آرامش و نشاط لازم برسید.

عصاره نارون کوهی: مناسب برای درمان سوختگی سطحی و سوختگی بر اثر آفتاب ، خیسانده ریشه های طنابی نارون کوهی جریان خون را در محل زخمها و نیش حشرات تسهیل میکند و آنرا تسکین میدهد برای کوفتگی و در رفتگی عصاره منجمد نارون کوهی که قبلا آماده و با مشخصات در فریزر قرار داشته استفاده کنید.

داروهای خانگی: از مواد خام موجود در قفسه آشپز خانه ،مانند سیر،زنجبیل،چای های گیاهی،برخی از مفید ترین داروها بعنوان کمکهای اولیه ،به دست می آید،علاوه بر این،روغن دمکرده گیاهان تازه را میتوان با استفاده روشهای سرد و داغ تهیه ی دمکده فراهم آورد.

سیر: حبه های سیر را که فوق العاده ضد عفونی کننده اند ، روی جوشهای آکنه یا نقاط عفونی دیگر پوست بمالید و برای درمان میخچه از سیر له شده استفاده کنید.

صبر زرد: برای تسکین سوختگی خفیف، تاول یا آفتابسوختگی برگی از یک گیاه صبر زرد (aloe vera) بکنید ،آنرا بشکافید و ژل غلیظ درون آنرا فرا به ناحیه آسیب دیده بمالید.

پیاز: برش ها ی تازه پیاز را روی محل گزش حشرات قرار دهید تا فورا تسکین یابد. همچنین برای از بین بردن کهیر های ناشی از مواد غذایی میتوانید از آب استفاده نمائید.

زنجبیل: یک قطعه از زنجبیل را که حالت بلوری یافته است برای رفع تهوع و پیشگری از استفراغ بجوید.

در مزرعه (طبیعت بکر): در یک مورد فوری در منطقه ای روستایی میتوانید از بومادران برای جلوگیری از خونریزی و زخم و بینی،از مینا چمنی (daisies)له شده برای کوفتگی و کشیدگی غضلات، از بارهنگ (plantain-plantago) تازه یا بادرنجبویه(lemon balm) برای گزیدگی حشرات ، و البته از dack leaves برای رفع خارشهای ناشی از تماس با گزنه ، استفاده کرد.

گیاهان خشک شده: مجموعه ای از گیاهان خشک شده ،به صورت باز یا کیسه ای را برای تهیه دمکرده ها ی گیاهی در دسترس داشته باشید. دمکرده بابونه را برای ناراحتی ها و شوکهای عصبی ،رازیانه را (fennel) یا نعناع را برای سوء هاضمه و اسطخو دوس را برای سردرد و میگرن مصرف کنید.

روغنهای دمکرده: از روغن هو فاریقون برای سوختگی ، از روغن گل قاصدک (marigold) برای کوفتگی و کشیدگی غضلات ، و از روغن بادرنجبویه (lemon balm) برای نیش حشرات و بعنوان  دافع حشرات استفاده کنید.

استفاده از داروهای گیاهی و گیاهان دارویی

 اصول کلی در استفاده از داروهای گیاهی ؛ اندازه ها و مقادیر و طرز تهیه و آماده کردن داروهای گیاهی و گیاهان دارویی برای استفاده
 

اندازه ها و مقادیر :

از آنجائیکه ممکن است در هنگام تهیه داروهای گیاهی ترازوی مناسب در دسترس نباشد می‌توان از وسایل زیر بعنوان واحد وزن استفاده نمود که تقریباً برابر با اوزان مورد نظر می‌باشد.

0/25 گرم = یک چهارم قاشق مرباخوری

5/0 گرم = نیم قاشق مرباخوری گرم = یک قاشق مرباخوری

2 گرم = یک قاشق مرباخوری سرپر

3 گرم = یک قاشق غذاخوری پر

4 گرم = یک قاشق غذاخوری لب‌پر

5 گرم = یک قاشق غذاخوری سرپر

1فنجان = حدود 200 میلی‌لیتر

مقدار مصرف یک بار = یک فنجان متذکر می‌گردد که در مورد اوزان کمتر از 0/25 گرم حتماً می‌بایستی از ترازوهای دقیق استفاده گردد و در مواردی که تنطورها و یا عصاره‌های خاصی مورد نظر باشد بایستی داروهای مورد نظر را از داروخانه تهیه نمود.

 

طرز تهیه داروهای گیاهی:

الف ـ دم کرده:

دم کرده بهترین و با ارزشترین روش تهیه داروهای گیاهی است، زیرا اکثراً مهمترین مواد مؤثر گیاهان داروئی در اثر جوشیدن از بین می‌روند.

عصاره دم کرده بدین ترتیب تهیه می‌شود که مقدار تعیین شده از گیاه خرد شده را با یک فنجان آب جوش یا حداکثر یک لیتر مخلوط کرده و به هم می‌زنند سپس روی ظرف را پوشانده و می‌گذارند که 30-15 دقیقه دم بکشد، سپس آنرا صاف می‌کنند. در صورتیکه بعضی از بیماران نسبت به داروی خاصی عدم تحمل نشان دهند، شایسته است که در دفعات اول مصرف، دارو فقط 6 تا 8 دقیقه دم کشیده شود، در این صورت مطمئناً بخوبی قابل مصرف بوده و مؤثر می‌باشد.

ب ـ جوشانده:

اصولاً باید توجه داشت که روش جوشاندن، اغلب برای داروهائی بکار برده می‌شود که از ریشه، ریزم، پوست، رزین یا دانه‌ها تهیه می‌گردند و یا هنگامی آنرا بکار می‌برند که اطمینان داشته باشند موادمتشکله مؤثر آنها در اثر حرارت از بین نمی‌روند و یا این مواد بوسیلة آب سرد یا جوشیده از سلول گیاهی حل و خارج نمی‌شوند. ضمناً توجه شود که از ظروف آهنی جهت جوشاندن گیاهای استفاده نگردد.

1- جوشاندن ملایم: برای تهیه این فرم از دارو مقدار معینی از گیاه خرد شده را با یک لیتر آب جوش مخلوط کرده و می‌گذارند که کمی قل بزند، سپس آنرا از اجاق دور کرده و می‌گذارند که چند دقیقه دم بکشد و در خاتمه آنرا صاف می‌کنند.

2- جوشانده معمولی: برای تهیه این نوع دارو مقدار مورد نظر از گیاه خرد شده را با یک لیتر آب سرد مخلوط کرده و می‌گذارند که بجوش آید سپس آنرا صاف می‌کنند.

3- جوشانده قوی: برای تهیه این نوع دارو ابتدا مانند روش جوشانده معمولی مقدار معین گیاه خرد شده را با یک لیتر آب سرد مخلوط کرده و می‌گذاند که بجوش آید. سپس آنرا از شعله دور کرده و روی ظرف را پوشانده و می‌گذارند که 10 دقیقه دم بکشد. و در خاتمه آنرا صاف می‌کنند.


ج ـ خیسانده:

1- خیسانده با آب سرد: اصولاً روش خیساندن را اغلب برای گیاهانی بکار می‌برند که مواد مؤثر آنها در اثر حرارت زود خراب یا تبخیر می‌شوند. برای انجام این منظور بر روی مقدار مورد نظر از گیاه خرد شده مقدار یک لیتر آب سرد ریخته، درب ظرف را پوشانده و می‌گذارند که 6 تا 12 ساعت باقی بماند. هر چه میزان این زمان طولانی‌تر شود عصاره قوی‌تر خواهد بود.

2- خیسانده‌های الکلی: این روش اغلب برای گیاهانی بکار می‌رود که مواد مؤثر آنها در آب حل نمی‌شوند. برای تهیه این نوع دارو بر روی مقدار لازم از گیاه خرد شده آن مقداری از الکل اتیلیک 60 درصد را می‌ریزند که تمام قسمتهای گیاهی پوشیده شود، سپس در ظرف را بسته و چند روزی نگاه می‌دارند (برای تهیه عصاره‌های قوی‌تر از الکل خالص یا 90 درصد استفاده می‌شود).

توجه: برای تهیه عصاره‌هایی به منظور خوراکی یا معالجه و ضد عفونی زخمها، غرغره‌ها و دهان شویی‌ها می‌بایستی عصاره‌های تهیه شده پیوسته با آب رقیق گردد.


د ـ شیرابه:

برای تهیه شیرابه گیاهان داروئی، گیاه تازه را در هاون (خرد کننده‌های الکتریکی) خوب له کرده و سپس داخل یک پارجه تمیز نهاده و فشار می‌دهند. برای بکار بدن این نوع دارو در مصرف خوراکی اغلب یک قاشق مرباخوری از شیرابه را در شیر یا آب حل و میل می‌کنند.


هـ ـ پودر :

برای تهیه پودر، گیاه خشک شده را در هاون به صورت پودر درآورده و سپس با الک ریز الک می‌کنند.

جهت کاربرد در مصرف خوراکی مقدار مورد نظر از پودر را در یک قاشق غذاخوری شیر یا آب حل کرده و میل می‌کنند. جهت مصرف خارجی مثل سایر پودرها، به قسمت مورد نظر پاشیده می‌شود.


و ـ ضماد (بانداژ)، کمپرس:

اصولاً ضمادها را جهت رفع کبودی و کوبیدگی، احتقان، التهاب، کشیدن چرک از دمل‌ها، آرام کردن خراش‌ها و کشیدن سموم از بدن مورد استفاده قرار می‌دهند و معمولاً گیاهان داروئی موردنظر را بصورت خمیر درآورده و بطور مستقیم روی بدن قرار می‌دهند و یا آنرا ابتدا بر روی پارچه تمیز کشیده و سپس مورد استفاده قرار می‌دهند.

1-1- بانداژ یا کمپرس مرطوب نوع اول : برای تهیه این نوع دارو در صورتیکه دستور دیگری موجود نباشد بدین ترتیب عمل می‌شود که 10 گرم از گیاه خرد شده را در یک لیتر آب به صورت چای دم می‌کنند. سپس آنرا صاف کرده، چلانده و گرم گرم (نه داغ) به صورت کمپرس بکار می‌برند.

البته باید بر روی این کمپرس گرم و مرطوب یک تکه پارچه غیر قابل نفوذ و بروی آن دستمال گرم قرار داده شود.

1-2-بانداژ یا کمپرس مرطوب نوع دوم : گیاه خرد شده داروئی را در یک کیسه پارچه‌ای کوچک قرار داده و در داخل آب جوش قرار می‌دهند سپس آنرا صاف کرده و مطابق روش 1 عمل می‌کنند.

2- کمپرس‌های گرم و خشک: برای تهیه این نوع دارو، گیاه خرد شده را در یک کیسه تمیز سفید قرار داده و خشک خشک حرارت داده و بصورت کمپرس روی عضو قرار می‌دهند.


ز ـ داروهای مخصوص شستشو:

برای این منظور گیاه دارویی خرد شده را بطوری که چای را درست می‌کنند آماده کرده و با آن زخمها را شستشو می‌دهند.


ح ـ استفاده از داروهای گیاهی در حمامها:

برای این منظور 100 گرم از گیاه خرد شده را در یک لیتر آب جوشانده و صاف می‌کنند، سپس آنرا به مایع وان اضافه می‌کنند. برای تهیه مایع جهت حمام پا کافی است که 40 گرم از گیاه در یک لیتر آب جوشانده و بکار برد.

زمانی که گیاهان به راحتی در دسترس باشند، کافی است که از دم‌کرده گیاه به مدت 15 دقیقه و یا خیسانده سرد 13 ساعته استفاده گردد.

توجه: بار دیگر نظر علاقمندان به گیاه‌درمانی را کاملاً به این نکته جلب می‌نماییم که گیاهان مورد نظر می‌بایستی حتماً از عرضه کنندگان مطمئن تهیه و مصرف شوند. زیرا در غیر اینصورت ممکن است گیاهان تهیه شده به طور صحیح برداشت محصول، خشک، انبار و نگهداری نشده باشد. از مصرف این نوع گیاهان به هیچ‌وجه اثر درمانی مطلوب حاصل نخواهد شد. از طرف دیگر می‌بایستی به دستور تهیه دارو که در نسخه ذکر شده  کاملاً توجه شود (دم کرده، جوشانده، خیسانده) زیرا این روشهای تهیه با توجه به مواد مؤثر موجود در گیاه، که باید از گیاه خارج شود و پس از مصرف اثر درمانی خود را ظاهر سازد در نظر گرفته شده است. بدین سبب توصیه می‌شود در صورتیکه دستور تهیه دارو در دسترس نباشد بخصوص در مورد داروهائی که از برگ و گلهای گیاهان تهیه می‌گردد، آنرا بصورت دم‌کرده تهیه و استعمال نمایند.

مرجع:داروهای گیاهی و گیاهان دارویی